آن امام برحق در شرایطی به مقابله با مزوران و ریاکاران شتافت که آنان در پی آن بودند که ولایتعهدی او را دستمایه فریب مردم مسلمان و پیروان پاک اهل بیت عصمت و طهارت کنند.
در آن شرایط، سیاست الهی امام هشتم ، مکر دشمنان خداوند را برملا ساخت و راهی تازه فراروی مبارزان شیعه گشود. علاوه بر این برداشت ها، برخی از دانشمندان علی بن موسی ع را که جامع علوم غیب و شهود بود، تجلی علم الهی دانسته و این خصیصه را مهمترین وجه شخصیت آن بزرگوار می دانند؛ و بعضی دیگر به دلیل تقوا و ورع و خلق نیکو و بی مانندش ، وی را مظهر سبحانیت پروردگار می شناسند.
اما به راستی کدام یک از این وجوه شخصیتی گویای حقیقت وجودی آن ولی خداوند است؟ بی گمان هر یک از این خصوصیات نشانگر گوشه ای از ژرفای وجود امام رضا ع است. امام هشتم به همان اندازه از علم خداوند بهره برده است که از پاکیزگی و پرهیزکاری الهی.
رحمت و مغفرت الهی به همان حد در وجود علی بن موسی ع تجلی یافته که کیاست و تدبیر او؛ و مبارزه علیه ظالمان به قدر مهربانی با انسان ها، در مشی این فرزند رسول گرامی ص یافت می شود.
حقیقت آن است که امام رضا ع مظهر یک انسان کامل است ؛ انسانی که تمامی خصایص برجسته و تمامی ویژگی های انسانیت را در اوج و کمال خود داراست. انسان کامل در هر شرایط، به طریقی ، نور حق و عدالت و سعادت از وجود خود ساطع می کند.
انسان کاملی همچون امام رضاع در دشوارترین شرایط سیاسی و اجتماعی گام به سرزمین ایران می گذارد و به قطب عاشقان و شیفتگان طریق رستگاری بدل می شود. به یمن وجود امام هشتم ع ، ایران به قلب دنیای اسلام بدل می شود و بزرگترین نهضت های تاریخ اسلام در آن شکل می گیرد.
برای امروز، و همیشه تاریخ ، امام رضا ع شخصیتی آرمانی برای ایرانیان و تمامی مسلمانان آزاده جهان خواهد بود و حرم مصفای او میعادگاه تمامی انسان هایی شده است که قدم به طریق عرفان و سعادت گذاشته اند.